Kommersiya Mübahisələrində Mediatorların Rolu

Kommersiya fəaliyyətləri zamanı müəssisələr arasında müəyyən vaxtlarda mübahisələr yarana bilər. Bu mübahisələrin həlli, ənənəvi olaraq məhkəmə prosesləri vasitəsilə həyata keçirilir. Lakin məhkəmələrin uzun müddət çəkməsi, yüksək maliyyə xərcləri və gərginliyi nəzərə alaraq, bizneslər getdikcə daha çevik və səmərəli alternativ mübahisə həll üsullarına üstünlük verirlər. Bu üsullardan biri də MEDİASİYA prosesidir. MEDİASİYA tərəflər arasında neytral vasitəçinin köməyi ilə mübahisələrin sülh yolu ilə həll edilməsini təmin edən bir prosesdir.
MEDİASİYA xüsusilə kommersiya mübahisələrində geniş istifadə olunur, çünki bu üsul tərəflərə mübahisəni məhkəmədən kənar, sürətli və daha az gərgin şəkildə həll etməyə imkan yaradır. Bu yazımda kommersiya mübahisələrində MEDİASİYA nın rolu, onun üstünlükləri və Azərbaycanda bu sahədə atılan addımlar təhlil olunaraq diqqətinizə çatdırılacaq.
 
Mediasiyanın Kommersiya Mübahisələrində Rolu
Mediasiya prosesi mübahisələrin həllində tərəfsiz vasitəçi rolunu oynayır. Burada əsas məqsəd, tərəflərin maraqlarına uyğun bir həll yolu tapmaqdır. Kommersiya mübahisələrində mediatorlar iki əsas rolu yerinə yetirirlər:
1. Tərəfsiz vasitəçi: Mediator hər iki tərəfin maraqlarını nəzərə alaraq, mübahisəni obyektiv və ədalətli şəkildə həll etməyə çalışır. Məhkəmə proseslərində bir tərəfin qalib, digərinin məğlub çıxması tez-tez rast gəlinən haldır. Mediatorluq isə “qalib-qalib” yanaşmasını təşviq edir, bu da hər iki tərəfin razı qaldığı bir həll yolu deməkdir.
2. Tərəflər arasındakı münasibətlərin qorunması: Kommersiya mübahisələrinin digər xüsusiyyəti odur ki, bu mübahisələrdə tərəflər gələcəkdə də əməkdaşlığa davam etmək niyyətində ola bilərlər. Bu səbəbdən, mediator mübahisəni həll edərkən həm də tərəflər arasındakı münasibətlərin pozulmamasına diqqət yetirir. Beləliklə, mediasiya prosesi mübahisəni həll etməklə yanaşı, tərəflər arasında mövcud və gələcək işgüzar münasibətlərin qorunmasına da kömək edir.

Mediasiyanın Əsas Üstünlükləri

Kommersiya mübahisələrində mediasiya prosesinin bir neçə üstünlüyü vardır:
1. Çeviklik və sürətli həll yolu: Məhkəmə proseslərinin illərlə davam etdiyi halda, mediasiya çox daha qısa müddətdə nəticə verir. Tərəflər öz işlərini davam etdirə bilər və mübahisənin həlli uzun müddət almadığı üçün biznes prosesləri zərər çəkmir.
2. Gizlilik və məxfiliyin təminatı: Kommersiya məsələlərində gizlilik çox mühüm amildir. Mediasiya prosesində müzakirə olunan məsələlər məxfi saxlanılır, bu da tərəflərə öz kommersiya sirrlərini açıq etmədən mübahisəni həll etməyə imkan verir.
3. Daha az xərclə mübahisə həlli: Mediasiya, məhkəmə proseslərindən daha az maliyyə xərci tələb edir. Tərəflər yüksək məhkəmə rüsumlarından və uzun proses müddətindən qaçaraq, daha az maliyyətlə mübahisəni həll edirlər.
Kommersiya Mübahisələrinin Həllində Mediatorun Təcrübəsi və Bacarıqları

Kommersiya mübahisələrində təcrübəli mediatorların rolu olduqca böyükdür. Bu sahədə ixtisaslaşmış mediatorlar spesifik biliklərə və təcrübəyə malikdirlər ki, bu da onların mübahisəni daha səmərəli idarə etməsinə imkan verir. Kommersiya mediatorları danışıqların səmərəli aparılması üçün xüsusi bacarıqlara malik olmalıdırlar:

1. İxtisaslaşmış biliklər: Kommersiya mübahisələrinin spesifikliyi nəzərə alınaraq, mediatorun hüquq, iqtisadiyyat və biznes sahəsində geniş biliklərə malik olması vacibdir. Bu biliklər ona mübahisənin dərinliklərini daha yaxşı anlamağa və tərəflərə uyğun həll yolları təklif etməyə imkan verir.
2. Danışıqların idarə olunması bacarığı: Mediatorun əsas vəzifəsi tərəflər arasındakı danışıqları yönləndirmək və gərginliyi azaltmaqdır. Təcrübəli mediator müzakirələri effektiv idarə edərək, tərəflərin qarşılıqlı anlaşmaya gəlməsinə kömək edir.

Azərbaycanda Mediasiya və Kommersiya Mübahisələri
Son illərdə Azərbaycanda da MEDİASİYA institutu inkişaf edir. 2020-ci ildə qüvvəyə minmiş “Mediasiya haqqında” qanun bu sahədə hüquqi bazanın formalaşmasına səbəb olmuşdur. Qanun, mübahisələrin daha effektiv və məhkəmədən kənar həllinə imkan yaratmaq məqsədi daşıyır.
Məhkəmə proseslərindən əvvəl müəyyən hallarda məcburi mediasiya təcrübəsinin tətbiqi də kommersiya mübahisələrində vacib rol oynayır. Bu, tərəfləri məhkəməyə müraciət etmədən əvvəl mediator vasitəsilə razılığa gəlməyə təşviq edir. Belə təcrübə məhkəmələrin yükünü azaltmağa və daha çevik bir mübahisə həlli mühiti yaratmağa xidmət edir.

Kommersiya mübahisələrinin həllində mediasiya prosesi getdikcə daha geniş yayılmaqdadır. Mediasiyanın əsas üstünlükləri olan sürət, çeviklik, gizlilik və tərəflər arasında münasibətlərin qorunması onu məhkəmə proseslərindən daha cəlbedici edir. Azərbaycanda da bu sahədə görülən tədbirlər və hüquqi islahatlar, mediasiyanın kommersiya mübahisələrinin həllində daha geniş istifadə olunmasına şərait yaradır. Gələcəkdə bu sahənin daha da inkişaf edərək, kommersiya mübahisələrinin həllində əsas vasitələrdən birinə çevriləcəyi gözlənilir.

Sizdə öz Kommersiya mübahisələrinizin həllini bizə etibar edin.

İmzamız işimizin zəmanətidir. 

Quba şəh., H.Əliyev pr., İlqaroglu Business Center, mediator.h.aliyev@gmail.com
+994 77 250.77.44
+994 50 350.77.44